Zonne-observatorium in ballon,
lancering mogelijk in juni
Een paar weken voor de start van zijn onderzoeksvlucht in de stratosfeer, keek het zonneobservatorium Sunrise III voor het eerst naar de zon tijdens een test op zijn lanceerplaats in de poolcirkel. In juni zal het met behulp van een met helium gevulde ballon van het Esrange Space Center, de ballon- en raketbasis van het Zweedse ruimteagentschap SSC in Kiruna, Noord-Zweden, naar een hoogte van ongeveer 35 kilometer klimmen en meetgegevens van de zon tijdens een vlucht van meerdere dagen.
Esrange Space Center in Kiruna, Noord-Zweden, is sinds begin april het toneel van de laatste voorbereidingen voor de Sunrise III-vlucht. Ontmanteld in afzonderlijke onderdelen, alle hardware, inclusief de gondel, zonnetelescoop en wetenschappelijke instrumenten, reisde daarheen in vrachtwagens van het Max Planck Institute for Solar System Research (MPS) in Göttingen; de MPS leidt de missie. Sindsdien hebben de vriestemperaturen van -15 graden Celsius en de stuifsneeuw die bij aankomst heerste plaatsgemaakt voor meer aanvaardbare omstandigheden. Het zogenaamde “eerste licht”, de eerste glimp van de zon, vond begin mei plaats met temperaturen rond het vriespunt.
De start vanaf de poolcirkel brengt een flinke logistieke inspanning met zich mee. De afgelegen lanceerplaats in het hoge noorden is echter van cruciaal belang voor het wetenschappelijke succes van de missie. Omdat de zon in de zomer niet voorbij de poolcirkel gaat, kan Sunrise III tijdens de vlucht de klok rond meetgegevens registreren. Zonne-onderzoekers vinden de beste kijkomstandigheden op de grond, bijvoorbeeld op Hawaï, op de Canarische Eilanden of in het Amerikaanse zuidwesten. Maar zelfs tijdens het beste waarnemingsseizoen, meestal in de vroege zomer, zijn metingen meestal beperkt tot een paar uur per dag.
Een ander voordeel van Sunrise III is de observatiehoogte. Een enorme ballon gevuld met helium tilt het observatorium, dat ongeveer zes meter hoog is, de stratosfeer in wanneer het wordt gelanceerd. Op een hoogte van zo’n 35 kilometer voert de wind het observatorium en de ballon naar het westen. Op deze hoogte, die bijna de overgang naar de ruimte markeert, is de atmosfeer zo dun dat luchtturbulentie het zicht niet belemmert. Bovendien heeft het observatorium voor ballonvaren toegang tot de ultraviolette straling van de zon, waarvan het grootste deel wordt geabsorbeerd door de atmosfeer van de aarde. Alleen ruimtesondes in de ruimte bieden betere observatieomstandigheden.
De vlucht duurt slechts enkele dagen. Afhankelijk van de windsnelheid bereikt Sunrise III na ongeveer vijf tot zeven dagen het onbewoonde noordoosten van Canada. Daar landt het observatorium aan een parachute. De exacte startdatum begin juni wordt bepaald door het weer: Sunrise III kan niet starten als het regent; windstilte is ook vereist.
RSS feed alles